برخی از موارد مهم نگارشی در پایه های اوّل و دوم که دانش آموزان در نوشتن املای آنها دچار اشکال میشوند.
نوشتن ( -ِ )ربط یا نشانه ی اضافی( ترکیبی یا وصفی) به صورت(ﻪ – ه):
اکثر دانش آموزان نه تنها در کلاس اوّل بلکه پایه های بالاتر نیز (-ِ )نشانه ی اضافه را به صورت(ﻪ – ه)می گذارند. (-ِ)اضافه نشانه ای است که در زیر حرف آخر اسم جهت ربط یا اضافه نمودن اسم به اسم یا صفت بعدی گذاشته می شود وجزء اصلی کلمه نیست(ترکیب مضاف ومضاف الیه- موصوف وصفت). در صورتی که مصوت « ﻪ – ه » در پایان کلمات جزء اصلی کلمه است و با حذف آن کلمه آسیب می بیند و شکل و معنای خود را ازدست می دهد. برای دانش آموزان توضیح می دهیم ( ﻪ آخر چسبان و ه آخر تنها) صدای آخر کلمه است که اگر آن را برداریم کلمه غلط می شود. ببینید:
دانه ← داﻨ
نَرده ← نَرد
سِتاره ← ستار
بنابر این توصیه می شود، در هنگام گفتن املا کلماتی که با(-ِ)ربط می آیند؛ حتماً با هم گفته شوند. چون اگر کلمه ی اوّل گفته شود و تأخیر داشته باشد، دانش آموز در پایان کلمه به محض شنیدن (-ِ)آن را می خواهد به شکل ﻪ – ه بنویسد.
مدادِ سَبز
دوست ِبابا
سَبدِتوت
نوشتن کلمه هایی مثل ( زیاد، میان، بسیار ، بیابان و…):
وقتی در کلمه ابتدا مصوت (ﻴ) و سپس صامت(ﻴ) آمده باشد. فقط یکی از نشانه ها نوشته می شود. در کلاس درس اغلب مشاهده می کنیم دانش آموزان هر دو شکل را می نویسند.
امّا چنانچه در کلمه ابتدا صامت(ﻴ) و بعد مصوت(ﻴ) بیاید؛ هر دو شکل نوشته می شود. مثل:می آییم، تغییر، پاییز
برای نوشتن اینگونه کلمه ها صداهای کلمه را یکی یکی می نویسیم و ضمن اینکه دانش آموزان می خوانند توضیحات بالا را با زبان ساده برای دانش آموزان بیان می شود. یادمان باشد در کلمه ی مثلاً(زیاد) خودمان یک(ﻴ) بگذاریم. به دانش آموزان توصیه می شود این کلمه ها را بخش و صداکشی نکنند.
مثال :
ز ← زﻴ ← زیا ← زیاد
ﻣ ← ﻣﻴ ← ﻣیا ← ﻣیان
ﺴﻴ ← ﺴﻴا ← ﺴﻴاه
می آییم می شوییم
پاییز پایین تغییر
نوشتن ( -ِ )ربط یا نشانه ی اضافی( ترکیبی یا وصفی) به صورت(ﻪ – ه):
اکثر دانش آموزان نه تنها در کلاس اوّل بلکه پایه های بالاتر نیز (-ِ )نشانه ی اضافه را به صورت(ﻪ – ه)می گذارند. (-ِ)اضافه نشانه ای است که در زیر حرف آخر اسم جهت ربط یا اضافه نمودن اسم به اسم یا صفت بعدی گذاشته می شود وجزء اصلی کلمه نیست(ترکیب مضاف ومضاف الیه- موصوف وصفت). در صورتی که مصوت « ﻪ – ه » در پایان کلمات جزء اصلی کلمه است و با حذف آن کلمه آسیب می بیند و شکل و معنای خود را ازدست می دهد. برای دانش آموزان توضیح می دهیم ( ﻪ آخر چسبان و ه آخر تنها) صدای آخر کلمه است که اگر آن را برداریم کلمه غلط می شود. ببینید:
دانه ← داﻨ
نَرده ← نَرد
سِتاره ← ستار
بنابر این توصیه می شود، در هنگام گفتن املا کلماتی که با(-ِ)ربط می آیند؛ حتماً با هم گفته شوند. چون اگر کلمه ی اوّل گفته شود و تأخیر داشته باشد، دانش آموز در پایان کلمه به محض شنیدن (-ِ)آن را می خواهد به شکل ﻪ – ه بنویسد.
مدادِ سَبز
دوست ِبابا
سَبدِتوت
تشخیص مصوت « ﻪ – ه » و صامت « ﻪ – ه » در کلمه ها:
در صورتی که قبل از « ﻪ – ه » صامت باشد، این نشانه ها مصوت «اِ- -ِ ﻪ – ه » هستند.
در صورتی که قبل از « ﻪ – ه » مصوت ( ا،و،ی ،-ُ) باشد، این نشانه ها صامت «ﻫ-ﻬ- ﻪ – ه » هستند.
✅مصوت اِ -ِ ( ﻪ – ه )
نرده، شیشه، دسته، آمده، میوه، مدرسه
✅صامت ﻫ ﻬ ( ﻪ – ه )
ماه، روباه، کوه، تنبیه، توجّه، گیاه
